انواع مخزن سقف متحرک و شناور

مخزن سقف شناور یا سقف متحرک، یک مخزن استوانه‌ای ساخته شده از فولاد می‌باشد که روی آن یک سقف شناور بر روی سیالات و مواد داخلی آن وجود دارد. اصلی ترین کارایی مخزن سقف متحرک یا شناور در صنعت به عنوان مخزن ذخیره سوخت است. از انواع مخزن سقف متحرک یا شناور می‌توان به مدل های داخلی و خارجی اشاره کرد. در ادامه با کارایی مخزن سقف شناور، انواع آن، استاندارد های ساختی، نکات ایمنی هنگام استفاده از مخزن سقف متحرک، موارد استفاده از این مخزن و مزایای استفاده از مخزن سقف شناور آشنا خواهیم کرد.

نوع عملکرد مخزن سقف شناور

فهرست مطالب

نوع عملکرد مخزن سقف شناور یا متحرک به این صورت می‌باشد که یک صفحه فولادی مسطح به صورت شناور بر روی مواد داخلی این مخزن قرار می‌گیرد تا از تبخیر سیالات داخلی مانند روغن و سوخت جلوگیری کند. مخازن سقف شناور بر خلاف دیگر مخازن، از قسمت بالایی و لوله های قابل انعطافی که بر روی سقف آن وجود دارد پر و همانند دیگر مخزن ها از قسمت انتهایی خالی می‌شود. از این مخازن اغلب به عنوان مخزن ذخیره سوخت و مخزن نفتی استفاده می‌شود. این مخازن دارای یک دریچه ورودی و خروجی هوا می‌باشند و سقف شناور آن توسط یک نوع از تیوپ (ترکیب شده از فلز و لاستیک) برای لغزش بهتر و آب بندی آن با بدنه احاطه شده است.

انواع مخزن سقف شناور یا متحرک

مخزن سقف شناور دارای دو نوع می‌باشد، مخزن سقف شناور داخلی و مخزن سقف شناور خارجی. مخزن سقف شناور داخلی و خارجی هم از نظر کارایی و هم از نظر شکل ظاهری با یکدیگر متفاوت می‌باشند. در ادامه به شرح هر یک از این مخازن می‌پردازیم.

مخزن سقف شناور داخلی

مخزن سقف شناور داخلی از دو قسمت تشکیل شده است، یک سقف گنبدی و یک سقف شناور یا متحرک بر روی مواد داخلی آن. در اصل می‌توان گفت مخزن سقف شناور داخلی ترکیبی از مخزن سقف ثابت و سقف متحرک خارجی می‌باشد. با توجه به نوع ساختاری در مخازن سقف شناور داخلی میزان تبخیر مواد و سیالات داخلی آن به حداقل می‌رسد. مخزن سقف متحرک داخلی دارای ایمنی بسیار بالایی می‌باشد و همین امر یکی از دلایل محبوبیت آن است. از این مخزن برای ذخیره مواد سوختی، نفت سفید، نفت خام، نفت کوره، اتانول و متانول استفاده می‌شود.

مخزن سقف شناور خارجی

مخزن سقف شناور یا متحرک خارجی، بر خلاف مخزن سقف شناور داخلی گنبد بیرونی را ندارد. این مخزن فقط دارای یک سقف متحرک است که بر روی مواد داخلی آن قرار می‌گیرد. نداشتن سقف گنبدی بر روی این مخزن از ماهیت و ایمنی مخزن سقف شناور خارجی کم نمی‌کند فقط باعث می‌شود این مخزن برای دیگر مواد مانند انواع روغن و موادی که قابلیت اشتعال کمتری دارند مناسب باشد.

ساخت مخزن سقف شناور یا متحرک

مخزن سقف شناور یا متحرک یک مخزن استوانه‌ای از جنس فولاد می‌باشد. این مخزن دارای یک سقف شناور بر روی سیالات داخلی آن می‌باشد که با توجه به میزان مواد داخلی بالا و پایین می‌شود. سقف متحرک مخزن توسط یک تیوپ از جنس پلاستیک و فلز با بدنه مخزن در ارتباط می‌باشد. در این مخزن یک دریچه ورودی و خروجی هوا وجود دارد تا هنگام پر شدن و خالی شدن مخزن دارای خلاء یا فشار هوایی نشود. سقف شناور از قسمت داخلی مخزن دارای چند ستون می‌باشد تا در صورت خالی شدن مخزن سقف تا حد معینی پایین بیاید و از چرخش سقف هنگام شناوری آن جلوگیری کند.

قسمت های اصلی ساختار مخزن سقف شناور

قسمت های اصلی ساختار یک مخزن سقف متحرک بدنه و سقف آن می‌باشد. این دو قسمت اصلی با توجه به استاندارد API 620 و API 650 باید طبق اصول و قوانینی ساخته شود. در ادامه به شرح این موارد می‌پردازیم.

در بدنه اصلی باید یک درب یا منهول تعبیه شود تا در صورت نیاز بتوان وارد مخزن شد.
بر روی بدنه باید سنسور های مختلفی جهت اندازه گیری فشار داخلی و خارجی مخزن باید قرار گیرد.
نردبان، راهرو، پله و سکو جهت دسترسی سریع باید وجود داشته باشد.
سیستم تخلیه فوری برای مواقع ضروری باید وجود داشته باشد.
مجرای تخلیه سر ریز برای مواقعی که مخزن سقف شناور چه داخلی چه خارجی باید وجود داشته باشد.
سنسور هشدار دهنده سیال جهت آگاهی اوپراتور تانک برای میزان مواد موجود داخل مخزن.

استاندارد مخزن سقف متحرک

استاندارد مخزن سقف شناور API این مخازن را برای هرگونه مایعات و سیالاتی که دارای بخار باشد باید در این مخازن نگهداری شود. در ادامه به 3 بند از قانون API 650 می‌پردازیم.

درب مخازن نباید بیشتر از 4 متر باشند.
هرگونه مایعاتی که فشار بخار 0.5 PSIA دارد را می‌توان در این مخزن نگهداری کرد.
مخزن باید گونه‌ای طراحی شود که 98% از تبخیر مواد داخلی آن جلوگیری کند.

موارد استفاده از مخزن سقف شناور

هر یک از این مخازن سقف شناور استفاده های گوناگونی دارند. این مخازن با توجه به تفاوت ساختاری که دارند برای یک فعالیت مناسب می‌باشند. در ادامه به شرح و موارد استفاده هر یک از این مخازن سقف شناور یا متحرک می‌پردازیم.

موارد استفاده از مخزن سقف شناور داخلی

از موارد مصرفی سقف شناور داخلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

محصولات نفتی
بنزین
گازوئیل
نفت سفید
نفت خام
نفت کوره
نفت سنگین
بنزن
متانول
اتانول
زاویل

این مواد به دلیل داشتن نقطه تبخیر پایین و اشتعال زا بودن گاز خارج شده از آن باید در مخزن سقف متحرک داخلی استفاده شود.

موارد استفاده از مخزن سقف شناور خارجی

موارد استفاده از مخزن سقف شناور خارجی می‌توان به مواردی زیر اشاره کرد.

نگهدارنده روغن
مواد اشتعال پایین دارد
موادی که میزان تبخیر آنها پایین باشد.

مزایای استفاده از مخزن سقف شناور یا متحرک

مزایای استفاده از مخزن سقف متحرک بسیار زیاد می‌باشد. اصلی ترین و مهم ترین مزیت این مخزن جلوگیری از اشتعال مواد سوختنی و مخزنی مناسب برای ذخیره سوخت می‌باشد. از دیگر مزیت های این مخازن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

دوست دار محیط زیست
جلوگیری از تبخیر سیالات داخلی آن
جلوگیری از ورود گرد و غبار داخل مواد
جلوگیری از برخورد صاعقه

سخن پایانی

مخزن سقف شناور یا متحرک یک مخزن استوانه‌ای ساخته شده از فولاد با سقفی متحرک و بهترین انتخاب به عنوان مخزن ذخیره سوخت است. از انواع مخزن سقف شناور یا متحرک می‌توان به مدل داخلی و خارجی آن اشاره کرد. مخزن سقف متحرک داخلی ترکیبی از مخزن سقف شناور خارجی و مخزن سقف ثابت می‌باشد، در اصل هم دارای یک سقف گنبدی و هم دارای سقف شناور می‌باشد که همین امر باعث کاهش تبخیر سیالات داخلی آن می‎‌شود. مخزن سقف شناور خارجی فقط از یک سقف متحرک ساخته شده است یعنی دیگر خبری از سقف گنبدی آن نیست، همین امر این مخزن را برای نگهداری انواع روغن و موادی که دارای نقطه اشتعال پایین هستند مناسب کرده است. از اجراء اصلی مخزن سقف شناور می‌توان به بدنه فولادی و سقف شناور آن اشاره کرد. این مخازن دارای مزیت های بسیار زیادی می‌باشند که از این مزیت ها می‌توان به دوست دار محیط زیست، جلوگیری از تبخیر سیالات داخلی آن، جلوگیری از ورود گرد و غبار داخل مواد و جلوگیری از برخورد صاعقه اشاره کرد.