مخازن پلی اتیلن و پلاستیکی به دلیل داشتن خواص مناسبی همچون انعطافپذیری، مقاومت در برابر خوردگی و وزن سبک، کاربرد گستردهای در صنایع مختلف از جمله شیمیایی، نفت، گاز و پتروشیمی دارند. این مخازن معمولاً برای نگهداری و ذخیره موادی همچون میعانات گازی، مواد شیمیایی، حلالها و محصولات پتروشیمی مورد استفاده قرار میگیرند. تخلیه و پاکسازی این مخازن به منظور استفاده مجدد یا از رده خارج کردن آنها، همواره موضوعی چالشبرانگیز بوده است. انتخاب روش مناسب تخلیه با توجه به نوع ماده ذخیرهشده، تامین ایمنی و حفاظت از محیطزیست، از جمله ملاحظات کلیدی در این زمینه به شمار میروند. در این مطلب به صورت کامل به این موضوع میپردازیم پس با ما همراه باشید.
فرآیند استاندارد تخلیه مخازن پلی اتیلن و پلاستیکی
فرآیند استاندارد تخلیه مخازن پلی اتیلن و پلاستیکی شامل مراحل مختلفی است که میتوان آن را به بهترین شکل ممکن انجام داد. ابتدا لازم است تمامی شیرهای ورودی و خروجی مخزن بسته شوند. سپس با استفاده از پمپ خلاء، هوای داخل مخزن کاملا تخلیه میشود. پس از آن، شیر تخلیه کف مخزن باز شده و مایعات باقیمانده در کف تخلیه میشوند. در مرحله بعد، از طریق شیرهای موجود در بالای مخزن، بخار آب گرم با فشار و دمای مناسب وارد مخزن شده و مخزن به مدت حداقل ۳۰ دقیقه تحت عملیات شستشو قرار میگیرد.
پس از پایان مدت زمان لازم، مخزن آب دوباره تخلیه و خشک میشود. سپس از طریق شیرهای بالایی، گاز نیتروژن خالص با فشار ملایم وارد مخزن شده و به مدت حداقل ۳۰ دقیقه ادامه مییابد تا مطمئن شویم هیچ بخار آبی در داخل باقی نمانده است. در نهایت پس از بستن تمام شیرها، درب مخزن باز شده و بازرسی داخلی انجام میشود تا از تخلیه کامل و عدم وجود هرگونه آلودگی اطمینان حاصل گردد. بدین ترتیب با انجام مراحل فوق، مخزن پلیاتیلن یا پلاستیکی به طور ایمن و بهداشتی آماده میشود تا مجدداً مورد استفاده قرار گیرد. البته رعایت نکات ایمنی همواره بسیار حائز اهمیت است.
تجهیزات و ابزار مورد نیاز برای تخلیه مخازن پلی اتیلن
انجام هر فرآیند صنعتی به ویژه در حوزه مواد شیمیایی، نیازمند تجهیزات و ابزار استاندارد و کامل است. اهمیت داشتن تجهیزات لازم برای تخلیه مخازن پلی اتیلن بسیار بالاست زیرا این مخازن حاوی مواد قابل اشتعال و خطرناک هستند. استفاده از تجهیزات ناقص و نامناسب می تواند منجر به وقوع حوادثی همچون انفجار، آتش سوزی، نشت گازهای سمی و در نهایت خسارات جانی و مالی شود.
لذا ضروری است کلیه ابزار و تجهیزات مخصوص در تعداد کافی و با کیفیت مطلوب تهیه شده باشند. اپراتورها و پرسنلی که عملیات تخلیه را انجام میدهند نیز باید آموزشهای لازم را دیده باشند. با رعایت این موارد، میتوان یک فرآیند تخلیه ایمن و بهداشتی برای مخزن پلاستیکی (پلی اتیلن) انجام داد. از همین رو حتما ابزارهای زیر باید در این فرایند تهیه شوند.
- شیرآلات ورودی و خروجی مخزن
- پمپ خلاء
- شیر تخلیه کف
- دستگاه شستشو با بخار
- منبع ذخیره بخار
- سیستم تزریق گاز نیتروژن
- دستگاه اندازهگیری فشار و دما
- تجهیزات اطفاء حریق
- وسایل حفاظت فردی
- ابزار بازرسی
نکات ایمنی هنگام تخلیه مخازن پلی اتیلن و پلاستیکی
رعایت نکات ایمنی هنگام تخلیه مخازن پلیاتیلن و پلاستیکی از اهمیت بسزایی برخوردار است. این مخازن حاوی مواد قابل اشتعال و خطرناک بوده و رعایت نکردن مسائل ایمنی میتواند منجر به وقوع حوادث جبرانناپذیری شود. قبل از شروع هرگونه عملیات تخلیه، ابتدا باید تمامی اتصالات، شیرآلات و تجهیزات مورد استفاده از نظر نشتی و صحت عملکرد بررسی شوند. همچنین وجود و کارکرد صحیح سیستمهای ایمنی مانند شیرهای اطمینان، سیستم تهویه و تجهیزات اطفای حریق الزامی است. حتماً باید از وسایل حفاظت فردی مناسبی همچون کلاه ایمنی، ماسک تنفسی، لباس کار مقاوم و دستکشهای ضخیم استفاده کرد.
هنگام انجام عملیات تخلیه، کلیه منابع احتمالی جرقه و شعلهوری باید حذف شده باشند. همچنین حتماً باید یک نفر ناظر ایمنی در محل حضور داشته باشد تا بتواند در صورت بروز هرگونه موقعیت اضطراری، سریعاً واکنش نشان دهد. در طول فرآیند تخلیه، پارامترهایی مانند فشار، دما و غلظت گازها باید به طور مرتب اندازهگیری و کنترل شوند تا از بروز هرگونه انفجار یا آتشسوزی پیشگیری به عمل آید. در مجموع میتوان گفت که توجه به ملاحظات ایمنی و بهکارگیری تمهیدات لازم، نقش بسزایی در پیشگیری از حوادث دارد. لذا همواره باید جنبههای ایمنی به عنوان اولویت اصلی در نظر گرفته شوند.
استفاده از پمپها برای تخلیه مؤثر مخازن پلی اتیلن
استفاده از پمپها، جزء جدانشدنی فرایند تخلیه مخازن پلیاتیلن به شمار میرود. پمپها نقش مهمی در تخلیه مؤثر و کامل محتویات این مخازن ایفا میکنند. در مرحله اول تخلیه، از پمپ خلاء برای تخلیه هوا و گازهای داخل مخزن استفاده میشود. پمپ خلاء با ایجاد خلاء، گازهای موجود را به طور کامل تخلیه کرده و زمینه را برای ورود مایعات شستشو و همچنین گاز نیتروژن به داخل مخزن فراهم میکند. سپس جهت تخلیه مایعات باقیمانده در کف مخزن، از پمپهای تخلیه استفاده میشود.
پمپهای مورد استفاده برای تخلیه مخازن پلیاتیلن باید از نوع مقاوم در برابر مواد شیمیایی باشند. همچنین این پمپها باید دارای توان کافی جهت ایجاد خلاء و یا فشار لازم برای عبور دادن مایعات و گازها باشند. استفاده از پمپهای نامناسب میتواند باعث کند شدن روند تخلیه یا حتی وارد آمدن خسارت به مخزن شود. بکارگیری پمپهای استاندارد و مناسب، نقش کلیدی در انجام مؤثر و بهینه فرایند تخلیه مخازن پلیاتیلن ایفا میکند. استفاده صحیح از پمپها میتواند علاوه بر تسریع روند تخلیه، ایمنی فرایند را نیز افزایش دهد.
تاثیر دما و فشار بر تخلیه مخازن پلی اتیلن
دما و فشار دو پارامتر بسیار مهم در فرآیند تخلیه مخازن پلیاتیلن محسوب میشوند که کنترل دقیق آنها میتواند بر میزان اثربخشی این فرآیند تاثیر زیادی داشته باشد. افزایش دما سبب کاهش ویسکوزیته محتویات پلیاتیلنی مخازن شده و جریان یافتن آنها را آسانتر میکند. همچنین افزایش دما موجب بالا رفتن فشار داخل مخزن و در نتیجه تسریع خروج مواد از طریق شیرآلات تخلیه میگردد. البته افزایش بیش از حد دما میتواند باعث تخریب پلیمرها و یا حتی احتراق مواد شود، لذا کنترل دما در محدوده استاندارد حائز اهمیت فراوان است.
همچنین کنترل فشار نیز برای جلوگیری از بروز حوادثی مانند انفجار بسیار ضروری است. در طول فرآیند تخلیه، فشار داخل مخزن نباید از حد مجاز تعیین شده بیشتر باشد. بدین منظور استفاده از شیرهای اطمینان و سایر تجهیزات کنترل و ایمنی فشار الزامی است. در مجموع میتوان نتیجه گرفت که پایش و کنترل مداوم دو پارامتر دما و فشار در تمامی مراحل تخلیه مخازن پلیاتیلن، نقشی اساسی در افزایش بهرهوری، ایمنی و قابلیت اطمینان این فرایند دارد.
راهنمای عیبیابی مشکلات رایج در تخلیه مخازن پلاستیکی
عیبیابی و رفع مشکلات احتمالی هنگام تخلیه مخازن پلاستیکی از اهمیت ویژهای برخوردار است. رایجترین مشکلاتی که ممکن است رخ دهد شامل موارد زیر خواهد بود.
۱. نشتی از شیرآلات یا اتصالات:
با بررسی دقیق نقاط اتصال میتوان محل نشتی را شناسایی نمود. استفاده از آب و صابون برای تشخیص نشتیهای ریز کمککننده است.
۲. ایجاد خلاء ناقص در مخزن:
علت این مشکل میتواند نقص فنی پمپ خلاء یا مسدود شدن فیلترها باشد که با بازرسی و سرویس دستگاه مرتفع میشود.
۳. عدم تخلیه کامل مواد:
با اندازهگیری میزان باقیمانده و باز کردن شیر تخلیه کف اقدامات لازم انجام میشود. همچنین ممکن است نیاز به شستشوی مجدد باشد.
۴. افزایش ناگهانی فشار:
دلایل آن میتواند ورود ناگهانی هوا، افزایش دما یا نقص شیر اطمینان باشد که نیاز به بررسی فوری دارد.
بنابراین با بازرسی دورهای تجهیزات، اندازهگیری مداوم پارامترها و رسیدگی به هرگونه نشتی یا ایراد ظاهری میتوان از بروز اکثر موارد اشکالزا جلوگیری نمود و یا در زمان مناسب آنها را شناسایی و رفع کرد.
ملاحظات زیستمحیطی در تخلیه مخازن پلی اتیلن و پلاستیکی
رعایت ملاحظات زیستمحیطی در فرآیند تخلیه مخازن پلیاتیلن و پلاستیکی از اهمیت بالایی برخوردار است. این مواد در صورت عدم مدیریت صحیح، میتوانند آلودگیهای شدیدی را به محیطزیست تحمیل کنند. ابتدا لازم است تمامی مراحل شستشو و تخلیه به گونهای طراحی و اجرا شوند که هیچگونه نشتی یا دفع غیراصولی پسابهای آلوده رخ ندهد. تمامی پسابها و پسماندها باید به طور ایمن جمعآوری و برای دفع یا بازیافت به تاسیسات مجهز ارسال گردند. همچنین لازم است پیش از شروع به کار، تدابیر و امکانات لازم برای مهار آلودگی در شرایط اضطراری فراهم باشد.
از دیگر راهکارهای مفید میتوان به بهکارگیری فناوریها و روشهای نوین دوستدار محیطزیست همچون جایگزینی مواد شوینده سمی با مواد زیستتخریبپذیر و استفاده از سیستمهای بسته برای تصفیه و استفاده مجدد از پساب شستشو اشاره کرد. در مجموع لازم است برنامهریزی و ممیزیهای دورهای زیستمحیطی به منظور ارزیابی و بهبود مستمر عملکرد، به عنوان بخشی جداییناپذیر از فرایندهای تخلیه مخازن مدنظر قرار گیرد.
سخن پایانی
نحوه تخلیه مخازن پلی اتیلن و پلاستیکی نیازمند توجه ویژه به ملاحظات ایمنی و زیست محیطی است. استفاده از تجهیزات استاندارد و آموزش دیده، انتخاب صحیح روشهای شستشو و خشککاری، کنترل دقیق پارامترهای عملیاتی، مدیریت پسماندها و پسابها به نحو صحیح و نظارت مستمر بر روند کار، از جمله مهمترین اقداماتی هستند که باید مدنظر قرار گیرند تا بتوان یک عملیات تخلیه بهینه و پایدار داشت. از همین رو امیدواریم که این مطلب راهنمای خوبی برای شما بوده باشد تا فرایند تخلیه را به طرز اصولی انجام دهید.
